بسم الله الرحمن الرحیم
فرا رسیدن سال نو برای مردم هر کشوری با جشن و سرور و شادمانی همراه است و هر ملتی برای برگزاری جشن سال نو، آیین ها و آداب ویژه ای دارد.در کشور ما نیز از سالیان دور جشن سال نو با آداب و رسوم مختصّ به خود برگزار شده است.اما مطلب مهم - فارغ از توجه به برخی از آسیب های این رسوم- نوع دیدگاه و نگرش ما نسبت به مسئله نوروز،سال نو و حیات دوباره زمین است. طرز تفکر ما نسبت به هر مسئله ای همانطور که می تواند مثبت و سازنده باشد، می تواند خنثی و بی اثر، و یا حتی منفی و مضر و مخرب باشد.

 در این یادداشت سعی شده به قدر بضاعت ناچیز نویسنده، دیدگاه حضرت امام خمینی نسبت به سال نو تشریح شود، چرا که دیدگاه حضرت روح الله دیدگاهی انسانی، خدایی، و سازنده است.امام خمینی فانی در «الله» بود و تفسیر ایشان از هر شئ و فعلی تفسیری خدایی بود، تمام افعالشان برای خدا بود، نفس کشیدنش برای خدا بود، قدم برداشتنش در راه خدا بود، تبریک گفتنشان هم یک تبریک گفتن خدایی بود. امام خمینی می فرمایند:« خداوندا! اینها را پیروز کن. ما را در جهاد نفس پیروز کن[....]. این سال را مبارک کن بر همه قشرهای ملت ما.» در جای دیگر می فرمایند:« از خدای تبارک و تعالی خواستارم که به برکت حضرت ولی امر(ع) که این کشور، کشور اوست، این سال جدید را بر همه مسلمین جهان خصوصا بر ملت عزیز ما مبارک کند.»

 در نگاه امام خمینی ، این خداست که به هر چیزی برکت و خجستگی می دهد، سال نو با عنایت و الطاف خداوند مبارک می شود، و مطابق فرموده امام، زمانی ما مستحق برکت الهی می شویم که در مسیر انبیای الهی حرکت کنیم و رفتارمان مطابق با آموزه های آسمانی و قرآنی باشد.حضرت امام می فرمایند:« ما اگر چنانچه در این پیروزی ها که بحمدالله به طور چشمگیر حاصل شده است، ما از آن راهی که انبیا دارند منحرف نشدیم، این سال نو بر ما مبارک است و ما پیروز هستیم و اگر خدای نخواسته، اینها اسباب یک غروری شد، اسباب یک دلبستگی به دنیا شد، ما هم بخواهیم یک توسعه‏ای در کشورمان حاصل بشود، حکومتی بکنیم بر مردم، ما هم با سایر ابرقدرت ها فرقی نداریم.»

واژه ی «عید» از منظر امام دارای یک معنای عرفانی است.ایشان می فرمایند:«آن برداشتی که اهل معرفت از عید می‏کنند، با آن برداشتی که دیگران می‏کنند بسیار مختلف است. آنها بعد از اینکه در ماه مبارک رمضان آن ریاضت ها را می‏کشند و کشیدند، روز عید[فطر] روز لقای آنهاست، لقاء‌الله است آن روز برای آنها. [....] و عید قربان را بعد از اینکه تمام عزیزان خودشان را از دست دادند، مهیا برای ملاقات می‏شوند. آن هم ملاقات است بعد از اینکه نفس خودشان را کشتند و هرچه عزیز است در راه خدا از آن گذشتند، آن وقت است که روز لقاست، و جمعه هم اجتماعاتی که مسلمین با هم می‏کنند مهیا می‏شوند اهل معرفت برای لقاءالله. پس برداشت آنها از عید، غیر برداشت ماست» روزی عید است که در آن روز روح ما متوجه خدا بشود و روح ما زمانی به خدا توجه پیدا می کند که از آلودگی و گناه پاک باشد.بنابراین آن روزی که در آن گناه نباشد عید است، هر چند که در تقویم تاریخ مناسبتی نداشته باشد و آن روزی که در آن گناه باشد - آن هم پیش چشمان خدا،- عید نیست، هرچند که در تقویم چندهزار ساله عید به شمارآمده باشد، و از این جاست که امام روزی را عید میدانند که روز لقا‌ء الله و روز دیدار خدا باشد.روزی عید است که ما به تکالیف الهی و انسانی خود عمل کرده باشیم و خواست ما همان خواست خدا باشد.امام خمینی می فرمایند:« این عید و این روز جدید طلیعه‏ای است ان‏شاءالله بر اینکه این ملت به آن خواستی که دارد، به آن خواستی که آن خواست، خواست خدای تبارک و تعالی است به زودی برسد و همان طوری که تاکنون با قدرت به پیش رفته است و دست ستمکاران را از این کشور کوتاه کرده است، باز هم با همین قدرت به پیش برود و کشور خودش را نگه دارد»

وقتی که انسان در جشن عید خداشناسی شرکت کند و خدا را با همه ی مهربانیش بشناسد، خاضعانه دست به شکرگزاری بلند می کند چرا که می داند که همه ی خوبی ها و زیبایی ها از وجود لایتناهی خداست. امام عظیم الشأن می فرمایند:« من امیدوارم که این سال بهتر از همه سال ها باشد و خداوند همه را توفیق بدهد که قدر نعمت‏های خدا را بدانند و بدانند که همه چیز از اوست.»اینهاست که نوروز را مبارک می کند.

امام خمینی می فرمایند:« نوروز امسال یک خصوصیاتی دارد [....] و من به ملاحظه آن خصوصیات به تمام مسلمین جهان و مظلومین جهان و ملت مجاهد و عزیز خودمان تبریک عرض می‏کنم[...]از خصوصیاتی که کمتر اتفاق می‏افتد این است که امسال، این سال نو بین دو عید بزرگ واقع شده است؛ بین سیزدهم و مبعث. مبعث که مال بعثت ولی الله اعظم، ولی الله مطلق بالاصالة است، و مولود که باز عید ولی الله بالتبع است»  از این کلام امام فهمیده می شود که عید نوروز در صورتی عید است که در آن ارزش های اسلامی و انسانی متبلور شود و روح انسان به همراه نشاط بهار، دارای نشاط معنوی و الهی شود و سرسبزی سبزه عید و رویش دوباره زمین، برای انسان معاد را تداعی کند و در وجود انسان میل به اصلاح نفس و پالایش روح زنده شود، چنان که گویی روح او با تولد دوباره زمین، از  نو متولد شده است، و گیاه فطرت انسان از میان برگ های زرد خزانِ گناه جوانه بزند و با آبیاری با پندهای کتاب هدایت و کلام نورانی ائمه(علیهم السلام) پرورش یابد و با مراقبت از بادهای بنیان افکن خزانِ گناه و هرس از گیاهان هرزِ ضد ارزش، تنومند و استوار شود تا جامعه بشری از خنکای سایه او بهره مند گردد.این خصوصیات است که به نوروز ارزش می دهد و آن را مبارک می کند. اما بدون این نگرش به نوروز چه بسا که از لا به لای کردار و گفتار ما در این ایام، گیاهان هرز بروید و در روز واپسین، دست و پا گیرمان شود و این، عین شومی و بی برکتی است.پس در این روزها باید از خداوند طلب برکت کنیم و در لحظه تحویل سال دعا کنیم که:

یَا مُقَلِّبَ‏ الْقُلُوبِ‏ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَال‏

امام خمینی در تبیین دعای تحویل سال می فرمایند:«  تمام قلوب و تمام ابصار و بصیرت ها در دست خدای تبارک و تعالی، و ید قدرت اوست. اوست که تدبیر می کند جهان را، لیل و نهار را، و اوست که قلوب را متحول می کند و بصیرت ها را روشن می کند، و اوست که حالات انسان را متحول می کند و ما آن را در ملت عزیز خودمان در زن و مرد، در کوچک و بزرگ یافتیم. این تقلیب قلوب که قلب ها از آمال دنیوی و از چیزهایی که در طبیعت است بریده بشود و به حق تعالی پیوسته بشود و بصیرت ها روشن بشود و صلاح و فساد خودشان را به وسیله بصیرت بفهمند، در ملت ما، بحمداللّه ، تا حدود چشمگیری حاصل شده است و من امیدوارم که در این سال جدید به اعلا مرتبت خودش برسد»

امام خمینی با توجه به بند « یَا مُقَلِّبَ‏ الْقُلُوبِ‏ وَ الْأَبْصَارِ» می فرمایند:« ما از خدا می‏خواهیم که قلوب ما را تغییر دهد. ما بفهمیم که برای چی در این دنیا آمدیم و باید چه بکنیم و چه جور برویم از این دنیا. یک مرگ حیوانی نباشد. یک نحوی نباشد که ما انبار کنیم معاصی را، در آنجا روسیاه باشیم.» مفهوم کلام امام این است که از خداوند بخواهیم که قلب ما را متوجه هدف خلقتمان بکند، و بدانیم که بیهوده آفریده نشده ایم، و این همان معنای کلی این فقره از دعاست که می توانیم آن را در تمام زندگیمان جاری کنیم. تا جایی که حضرت امام از خداوند می خواهند که قلوب مخالفین جمهوری اسلامی را نیز منقلب کند.ایشان می فرمایند:« خدایا! دل های اینهایی که مخالف با این جمهوری هستند، این دل های اینها را برگردان، تو مقلب القلوب هستی. اینها را برگردان که آدم بشوند. توجه داشته باشند اینهایی که کنار نشستند و جوان ها اینطور پرپر می‏شوند، و آنها یا شادی می‏کنند یا بی‏تفاوت هستند، دل های اینها را برگردان به یک دل های سالمی»

امام خمینی در تبیین «یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَال» می فرمایند:« تحویل حال إلی الحسن الحال این است که ان‏شاءالله در این سال نو ما تغییرات روحی بدهیم، یعنی واقعا تحول بر ایمان حاصل بشود و او به این است که همان‏طوری که سیره انبیا از اول تا آخر بوده است که جنگ و صلحشان برای خدا بوده است، هیچ پیغمبری جنگ نکرد الا برای خدا و صلح نکرد الا برای خدا.» و این تحوّل روحی هم باید درخود ما بوسیله ترک هواهای نفسانی بوجود بیاید و هم در جامعه ما پدیدار شود.امام درآنجا که می فرماید:« خدایا! ما را در این سال نو از این حالی که داریم عوض کن. ما گرفتار هواهای نفسانی هستیم و تو می‏دانی، و تو می‏توانی ما را نجات بدهی.» به جنبه ی فردی تحول نظر دارند وجنبه اجتماعی تحول را آنجا که می فرمایند:« من باید تشکر کنم از این جوان هایی که، طبقات مختلفی که الان از همه جای ایران مدتهاست به طرف جبهه‏ها می‏روند. اینها متحول شدند. اینها این دعایی که در روز عید می‏کنیم، در حق آنها به یک مقدار زیادی مستجاب شده است. آنها وضع روحی‏شان یک وضع روحی دیگری است، غیر از آنی است که ما داریم.» نشان می دهند.

روایتی را شیخ طوسی در کتاب شریف «من لایحضره الفقیه» ذکر می کنند. «وَ أُتِیَ عَلِیٌّ (ع) بِهَدِیَّةِ النَّیْرُوزِ فَقَالَ (ع): مَا هَذَا؟ قَالُوا: یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ الْیَوْمُ النَّیْرُوزُ فَقَالَ(ع):اصْنَعُوا لَنَا کُلَّ یَوْمٍ نَیْرُوز» (ترجمه: و هدیّه‏اى براى امیر المؤمنین علیه السّلام آوردند در روز نوروز، فرمود: این چیست؟ عرض کردند: یا امیر المؤمنین امروز نوروز است، فرمود: هر روز را براى ما نوروز بسازید.) پس ما باید خودمان نوروز را بسازیم. رفتارهای ماست که نوروز را عید می کند.به تعبیر حضرت امام، ما باید اخلاق عید داشته باشیم.باید به عیادت بیماران برویم.امام خمینی می فرمایند:« ایام نوروز بروید در این مریضخانه ها، بروید احوال این ها را، این هایی که آواره شده اند،[...] به اینها سرکشی کنید». باید در این ایام - همانطور که رسم ما ایرانیهاست،- صله رحم کنیم و به دیدار خویشان و دوستان برویم و کدورت ها را کنار بگذاریم.حضرت روح الله می فرمایند:« عید نوروز چیز خوبی است؛ وسیله‌ای که با آن دل‏ها شاد می‏شود، انسان‏ها با یکدیگر ارتباط برقرار می‏کنند، صله رحم و صله أحباب می‏کنند؛ چون دوستان و رفقا هم مثل ارحام، احتیاج به صله دارند. انسان باید با ارحام صله بکند، باید با دوستان و رفقا هم صله بکند؛ یعنی ارتباط برقرار بکند. این، ارتباطِ عید نوروز است که بسیار خوب است» باید شادی خود را با نیازمندان تقسیم کنیم و با دستگیری از فقرا و مستمندان، دلهای بندگان خدا را مسرور کنیم تا زیبایی طبیعت نوروز با زیبایی روح ما قرین شود .امام راحل می فرمایند:« این ایام نوروز، به کمک مستضعفان بشتابید. کسانی که دارند و می‏توانند، جمعاً به کسانی که نادار و محتاج و مستمندند، کمک کنند» این است اخلاق عید که نوروز را عید می کند و این اخلاق را باید در مکتب درس امام خمینی(ره) آموخت، همان خمینی که وجودش مملو از نور خدا بود که جهانی را منوّر نمود.

و حالا بعد از نوشتن این سطور می توانم با خیالی آسوده به شما بگویم: عیدتان مبارک...